Łeba
Łeba (kasz. Łeba, niem. Leba)to miasto i gmina w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, nad rzekami Łebą i Chełstem, port morski. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa słupskiego. Według danych z 30 czerwca 2004 2, miasto miało 3857 mieszkańców. Pierwsze zasiedlenia na brzegu morskim miały miejsce jeszcze w neolicie, są one lokalizowane na pagórkach np.: koło Potęgowa, nawet na Rowokole archeolodzy znaleźli pojedyncze narzędzia. Linię brzegu morskiego wskazują do dzisiaj znajdujące się tam grodziska: Gałęzinowo, Żoruchowo, Równo, Siodłonie, Damno... Siodłonie i Damno zdaje się, że były oddalone od brzegu morskiego i posadowione nad brzegiem rzeki, prakoryto tej rzeki jest do dzisiaj czytelne. Grodziska te to wcześniej grody obronne epoki brązu przypisywane kulturze łużyckiej. Ludność tej kultury buduje takie grody od ok. 1000 r. p.n.e. do 400 r. p.n.e. Naukowcy dokonali rekonstrukcji grodu kultury łużyckiej w Biskupinie. W okresie, kiedy te grody obronne prowadziły swoje normalne życie, z zatoki tworzyły się jeziora lagunowe. Przyrastało z czasem trwałego lądu, w okolicy dominowały jednak cały czas jeszcze bagna. Przeszli tędy Goci. Niedaleko od dzisiejszej Łeby, w Dębinie znajduje się kamienny krąg ich cmentarzyska (pozostały tylko 3 głazy tego kręgu). Ponadto cmentarzyska Gotów znajdują się (w najbliższej okolicy) w Grzybnicy, inne w Węsiorach, Odrach... Pobyt Gotów w tym regionie to poł. I - pocz. III wieku n.e. Goci odeszli, posuwając się na południowy wschód. Archeolodzy twierdzą, że pozostaje niemal wyludniony kraj- brak warstw kulturowych z tego okresu. Z kroniki Jordanesa nie można rozczytać tego jako pewnik, ale tubylcza ludność prawdopodobnie odeszła z Gotami w zgodzie. Na "chwilę" miało miejsce "spotkanie" Gotów i Słowian- gdzieś w okolicach południowo- wschodniej Polski. W V w. zajęli już Słowianie cały nadmorski pas wybrzeża. Oto co mówi prof. Aleksander Brückner o języku kaszubskim; (str. 18- 19), Dzieje języka polskiego; [...]... „ ”Język” kaszubski jest gwarą staropolską, biorącą udział nawet w późnym rozwoju językowym polskim, i od polszczyzny odrywać go nie można; stanowi pomost od nadnoteckiej polszczyzny ku coraz dalszym, a wskutek tego i odrębniejszym gwarom, od których niegdyś Pomorze, Marchie, Meklemburg aż za samą Łabę do Starej Marchii i Lüneburgu rozbrzmiewały, gdy te ziemie jeszcze słowiańskimi były; wymarli tam Słowianie ostatecznie dopiero w w. XVI i XVII”...[...] Opis osadnictwa grodowego w regionie jak i szczególny opis dróg pochodzących jeszcze z kultury łużyckiej jest pokazany w artykułach: Grodzisko słowiańskie w Słupsku i Osadnictwo grodowe powiatu słupskiego Łeba jako osada powstała zapewne później niż Gardna Wielka. Jeziora Sarbsko i Łebsko musiały się rozdzielić i musiał powstać ląd zdatny do osiedleń. Trzeba zatem dać temu wiary, że najpierw osiedle powstało na mierzei. Tę osadę zbudowali z pewnością Pomorzanie mówiący językiem kaszubskim. Mogło to mieć miejsce nawet i jeszcze w VIII w. bo zalew był bez wątpienia atrakcyjny ze względu na łatwe połowy ryb. Do ziemi słupskiej napływali koloniści niemieccy od XIII w. Zdarza się bardzo często, że zabudowania niemieckie stały obok kaszubskich. Łeba jednak miała bardzo trudne warunki życia więc nie jest zbyt atrakcyjnym miejscem do założenia nowego gospodarstwa. Dopiero jej strategiczne położenie przy ujściu rzeki Łeby zainteresowało Krzyżaków. Oto co pisze na ten temat Ks. Stanisław Kujot; Kto założył....Cz. 2., Toruń 1904 r.: [...]...Na jedno jeszcze zwrócić trzeba uwagę. Trzymaliśmy się dotąd zasady, że parafie założone w archidyakonacie pomorskim przez Krzyżaków bez wyjątku były bardzo szczupłe, obejmujące samą tylko miejscowość kościelną i bezpośredni jej majątek, jeżeli go z daru Krzyżaków posiadała. Na zakładanie obszerniejszych parafii nie było, jak się przekonaliśmy, za rządów krzyżackich sposobności, bo już wszystkie były urządzone. Przykłady takich parafii, które na pierwszy rzut oka za krzyżackie uznać wypadało, widzieliśmy w Swarzewie i Chyloni pod Puckiem, w Głównem i Nowem Mieście Gdańsku, w Łebie, Lęborku, Hamersztynie i innych...[...]. Według danych z roku 2002 , Łeba ma obszar 14,8 km², w tym: * użytki rolne: 14% * użytki leśne: 46% Miasto stanowi 2,09% powierzchni powiatu. Ma również mocno rozwinięte noclegi w Łebie