Toruń

TorunToruń (niem. Thorn, łac. Thorunia, Torunium) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim. Prawobrzeżna część miasta leży na Pomorzu, lewobrzeżna część położona jest na Kujawach. Miasto leży nad Wisłą i Drwęcą. Duży ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy. Od 1999 siedziba władz samorządowych województwa kujawsko-pomorskiego czyli Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Kujawsko-Pomorskiego Sejmiku Wojewódzkiego i Kujawsko-Pomorskiego Urządu Marszałkowskiego. Siedziba starosty powiatu toruńskiego, a także powiat grodzki. W latach 1920-1939 siedziba władz województwa pomorskiego, w latach 1945-1975 w województwie bydgoskim (w latach 1945-1950 nosiło ono nazwę woj. pomorskie) pomorskim, w latach 1975-1998 stolica województwa toruńskiego. Jest jednym z najstarszych miast polskich. Od 1992 Toruń jest stolicą diecezji toruńskiej. W 1997 toruński zespół staromiejski został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, a od 2004 jest ogólnopolską siedzibą Ligi Polskich Miast UNESCO. W 2007 toruńska starówka została wpisana na listę 7 Cudów Polski dziennika "Rzeczpospolita". Toruński Rynek i Ratusz Staromiejski zajęły 3. miejsce w plebiscycie National Geographic.
Kolejny powód dlaczego warto wynająć sobie noclegi w Toruniu i przyjechać do tego wspaniałego miasta w celach turystycznych. Polska na 30 najpiękniejszych miejsc na świecie Czasy napoleońskie dla Torunia oznaczały ogromne osłabienie gospodarcze, kontrybucje i zniszczenia. Na mocy traktatu w Tylży 7 lipca 1807 Toruń znalazł się w Księstwie Warszawskim. 21 kwietnia 1809 na trzy tygodnie Toruń stał się stolicą Księstwa Warszawskiego, będąc miejscem rezydowania ewakuowanego z Warszawy rządu. Po przegranej Napoleona 22 września 1815 na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego Toruń wrócił do Prus. Okres pruski w XIX wieku to powolny rozkwit gospodarczy i nowe inwestycje, ograniczone jednak przez uczynienie z miasta twierdzy. Linie kolejowe połączyły Toruń z Warszawą, Bydgoszczą, Poznaniem, Olsztynem, Chełmżą i Grudziądzem. Okres pruski to także coraz silniejsze zmagania o polskość miasta, które w drugiej połowie XIX w. stało się największym ośrodkiem polskości na Pomorzu. Po I wojnie światowej w wyniku postanowień traktatu wersalskiego Toruń został przyznany odrodzonej Polsce. 18 stycznia 1920 wojska niemieckie opuściły Toruń. Miasto, będące największą ostoją polskości na Pomorzu i oddziałującym na całe Pomorze i Warmię skupiskiem licznych polskich organizacji społecznych i naukowych, liczące w 1921 r. 37 356 mieszkańców, zostało stolicą województwa pomorskiego i zaczęło odzyskiwać dawną, przedrozbiorową pozycję. W 1933 nastąpiło otwarcie drugiego mostu przez Wisłę. W 1939 populacja Torunia wynosiła około 80 000 mieszkańców. W latach 30. Toruń charakteryzował się największym po Gdyni wskaźnikiem przyrostu naturalnego w skali kraju. W 1938 zapadła decyzja o utworzeniu w 1940 uniwersytetu w Toruniu, jako filii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. 7 września 1939 do miasta wkroczył Wehrmacht, a Toruń znalazł się w prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie. 1 lutego 1945 bez większych zniszczeń Armii Czerwona zajęła Toruń. W okresie PRL miasto straciło na znaczeniu. Wprawdzie powołano w 1945 Uniwersytet Mikołaja Kopernika, jednak tuż po wojnie przeniesiono władze wojewódzkie do Bydgoszczy. Przez pierwsze powojenne dziesięciolecia miasto pozbawione centralnie przyznawanych środków na inwestycje zastygło w rozwoju. Nowe inwestycje przemysłowe powstawać zaczęły głównie w latach 60. i 70. XX w., zwłaszcza pod naciskiem miejskich władz wobec wojewódzkich urzędów planowania i zagospodarowania przestrzennego. 1 czerwca 1975 Toruń stał się stolicą województwa toruńskiego, a od 1 stycznia 1999, po reformie administracyjnej współstolicą kujawsko-pomorskiego (z siedzibą m.in. Sejmiku i Urzędu Marszałkowskiego). Po 1989 miasto stało się centrum inwestycyjnym, naukowym i turystycznym regionu. Rozbudował się Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Powstały nowe uczelnie, hotele, muzea. Pojawili się prywatni inwestorzy. W 1997 wpisano zespół Starego i Nowego Miasta oraz ruiny zamku krzyżackiego na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, a w 2004 wybrano Toruń na ogólnopolską siedzibę Ligi Polskich Miast i Miejsc UNESCO. Najsłynniejszym produktem wytwarzanym w Toruniu są pierniki toruńskie. Tradycja wypieku w mieście Kopernika tych aromatycznych ciastek jest niemal tak długa jak historia Torunia. Mówi się, że żaden z gości naszego miasta nie może wyjechać z Torunia bez piernika. Do wyrobu toruńskich pierników używana jest najwyższej jakości mąka i wyjątkowy w smaku miód, w które obfitują jedynie nadwiślańskie lasy i pola wokół Torunia, oraz orientalne przyprawy korzenne. W dawnych czasach, piękny, stary hanzeatycki Toruń położony był na skrzyżowaniu najważniejszych europejskich szlaków handlowych. Dzięki temu bez problemu z krajów Lewantu przywożono tu część składników niezbędnych do wyrobu pierników: imbir, goździki, cynamon, kardamon, gałkę muszkatołową itd. Toruńscy mistrzowie piernikarstwa zazdrośnie strzegli tajemnicy receptur wypiekanych przez siebie pierników. Przepisów strzeżono nie tylko przed konkurencją z Norymbergii czy Królewca, gdzie podjęto próby odtworzenia doskonałego smaku pierników z Torunia - lecz także przed piernikarzami z samego Torunia. Podobnie jak to jest z winami pochodzącymi z najlepszych winnic Francji czy Włoch, wystarczyło jedynie skosztować toruńskich pierników, by po wysublimowanym smaku rozpoznać, z której toruńskiej wytwórni pochodzą. Obecnie jedynym bezpośrednim spadkobiercą i kontynuatorem wielkiej toruńskiej tradycji piernikarskiej jest Fabryka Cukiernicza "Kopernik" S.A., która założona została w 1760 roku przez Jana Weese. Współczesne technologie wyrobu pierników opierają się na starych recepturach i metodach, których bezpośrednia tradycja sięga doświadczeń mistrzów piernikarskich z wieku XVI. Pierniki z Torunia, jako jedyne prawdziwe, sprzedawane są między innymi we wszystkich krajach Unii Europejskiej, Kanadzie, USA, Kuwejcie, Izraelu i Japonii. Ze względu na ich smak i jakość już od średniowiecza datuje się zwyczaj obdarowywania znamienitych gości, specjalnie na tę okazję zaprojektowanymi i wypieczonymi piernikami. Taki podarunek otrzymał w Toruniu papież Jan Paweł II, pierniki wręczano także w darze odwiedzającym miasto prezydentom państw, cesarzom, królom, zdobywcom nagrody Nobla. Do historii przeszedł piernik wypieczony w 1778 roku dla carycy Katarzyny, który miał ok. 2 metrów długości i był gruby na 30 cm. Papież Jan Paweł II otrzymał od delegacji toruńskich piernikarzy okolicznościowy piernik wypieczony w kształcie układu heliocentrycznego znanego z dzieła Mikołaja Kopernika "De Revolutionibus…". Dokument lokacyjny dla Torunia został wystawiony 28 grudnia 1233 r. przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Hermana von Salza i preceptora na Słowiańszczyznę i Prusy Hermana Balka. Toruń został zatem założony przez Krzyżaków i podlegał ich zarządowi aż do 1454 r., kiedy w ramach tzw. inkorporacji został włączony w granice Rzeczypospolitej (za czasów króla Kazimierza Jagiellończyka). O znaczeniu Krzyżaków dla Torunia przypomina średniowieczny rodowód miasta, w tym wiele zabytków najwyższej klasy, które powstały w okresie sprawowania przez Krzyżaków władzy w Toruniu. Fundacji zakonnej Toruń zawdzięczał wybudowanie monumentalnych, gotyckich kościołów, istniejących do dziś: św. Janów, św. Jakuba, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz niestniejącego: św. Mikołaja. Akt lokacji Torunia, później nazywany przywilejem chełmińskim, dał początek prawu chełmińskiemu. Na jego podstawie w Prusach i sąsiednich krajach w ciągu ponad 500 lat nadano prawa dwustu kilkudziesięciu miastom. Siedzibą krzyżackiej załogi w Toruniu był zamek - powstał w połowie XIII wieku na miejscu istniejącego wcześniej, zniszczonego grodu. Wybór miejsca sprawił, że zamek nie powstał na planie prostokąta, tak jak większość zamków krzyżackich, ale na planie podkowy, skierowanej dwoma końcami w kierunku Wisły. Jego centralnym miejscem była olbrzymia, ośmiokątna wieża. Zachowane do naszych czasów gdanisko (zamkowa toaleta) powstało najprawdopodobniej pod koniec XIII wieku. Niestety, toruński zamek krzyżacki, położony tuż nad brzegiem Wisły, został zniszczony przez mieszczan toruńskich w 1454 r. Następstwem tego wydarzenia było złożenie przez torunian hołdu wierności Rzeczypospolitej i przysięgi posłuszeństwa królowi Kazimierzowi oraz jego następcom.

Ciechocinek | Kraków | Poznań | Sopot | Szczecin | Toruń | Warszawa | Wrocław